Bevrijding
We vieren bevrijdingsdag. Het is een bijzondere dag, ook voor mij. Vandaag werd de 5-mei lezing door de Duitse bondskanselier Angela Merkel gehouden. Ze begon haar lezing met de herinnering aan de vele mensen, die tijdens de tweede wereldoorlog in Nederland zijn omgekomen. „We moeten stil blijven staan bij dat onmenselijke leed. De gepleegde misdaden zullen niet verjaren en blijven voor eeuwig de verantwoordelijkheid van Duitsland. We vergeten niet dat we het verleden niet ongedaan kunnen maken. Wij kunnen en moeten er de juiste lessen uit trekken.”, zei Merkel*.
Dit citaat herinnerde mij aan mijn vader. Mijn vader, Hinrich Schade, werd geboren in 1939 en kwam uit een artsengezin uit Frankfurt aan de Main. Omdat de grote stad te gevaarlijk was moesten vrouw en kinderen evacueren, terwijl mijn opa opgeroepen werd zich bij de krijgsmacht te voegen. Ondanks dat mijn vader zelf niet veel van de oorlog meegemaakt heeft, vond hij het altijd belangrijk actief met dit deel van het verleden bezig te zijn. Dat bracht hij ook over op mij. Samen met hem heb ik meerdere concentratiekampen bezocht en waren voor ons vooral de persoonlijke verhalen van mensen van bijzondere waarde. Vaak heb ik geworsteld met de schuld en schaamte van de daden van mijn voorouders en mijn volk.
Zelfs na mijn bekering, waardoor ik van mijn eigen schuld bevrijd ben, werd ik geconfronteerd met deze specifieke schuld. Het duurde even voordat dit veranderde. Daarom is deze dag voor mij bijzonder, om mij te herinneren dat wij bevrijd zijn. Nederland is bevrijd van de Duitse overheersing, maar ook Duitsland is bevrijd van de wrede macht. Vrijheid is daar waar wij niet meer met de vinger wijzen naar „hun“, maar samen komen, onze herinneringen uitwisselen, en samen onze vrijheid vieren.
* Angela Merkel, 5 mei lezing 2021, NPO 1